تفاوت بین پرسونای خریدار، مشتری و کاربر
در بازاریابی هر محصول، یکی از قدمهای مهم، تعیین پرسونای (Persona) مشتری آن محصول می باشد. پرسوناها شخصیت های خیالی هستند که نشان دهنده مشتریان و کاربران ایده آل شما هستند. آنها به شما کمک می کنند تا مشتریان فعلی و بالقوه جدید و انواع مختلف کاربرانی که ممکن است با خدمات، محصول، سایت یا برند شما در تعامل باشند، بهتر درک کنید و با آنها همدلی کنید. این کار باعث میشود که کل ارتباطات، محتوا، طراحی، توسعه محصول و حتی پشتیبانی مشتری خود را با نیازها، رفتارها و علایق مخاطبان مختلف راحتتر تنظیم کنید. اما آیا مشتری همان مصرف کننده خواهد بود؟ آیا کسی که مبلغ خرید محصول یا خدمت را میپردازد همان تصمیم گیرنده برای خرید بوده است؟ شاید در ابتدای انجام تعیین پرسونا یا شخصیت مشتری، وجود سه اصطلاح مشتری (customer)، خریدار (buyer) و مصرف کننده یا کاربر (consumer or user) گیجکننده به نظر می رسد. در این مقاله سعی داریم با ارائه تعاریف و مثالهایی، تفاوت های پرسونای خریدار، مشتری و کاربر را بیان کنیم. فهم این تفاوتها در تعیین استراتژی محصول بسیار تاثیرگذار خواهد بود. زیرا، دانستن دغدغه و مسائل هر کدام از این دسته ها به شما کمک میکند تا محصول را متناسب با نیازهای واقعی طراحی و عرضه کنید. توجه داشته باشید که این مقاله با تمرکز بر کسب و کارهای B2B نگارش شده است.
1. مصرف کننده یا کاربر (consumer or user)
اگر فردی محصولی را مصرف کند یا از هر محصول یا خدمتی برای برآورده کردن خواسته های خود استفاده کند، میتوان او را مصرف کننده نامید. باید در نظر داشت در صورتی که فردی، محصول یا خدمت را دوباره برای فروش عرض کند، مصرف کننده نخواهد بود. به عبارتی دیگر، شخصی که در پایان چرخه عرضه کالا یا خدمات حضور دارد، مصرف کننده نامیده می شود. تصور کنید که برای خرید سبزیجات برای خانواده خود به یک فروشگاه مواد غذایی رفته اید، آنگاه شما فقط به عنوان مشتری شناخته می شوید. اما، وقتی اعضای خانواده خود از همان سبزیجات برای پختن غذا استفاده می کنند، به عنوان مصرف کننده شناخته می شوند. نکته مهم این است که مصرف کننده لزوماً پرداخت کننده هزینه محصول یا خدمات نیست. به دلیل اینکه مصرف کننده یا کاربر، افرادی خواهند بود که از محصول یا خدمت شما استفاده می کنند، می بایست به خوبی شناسایی شوند و نیازهای آنها به طور کامل درک شود تا در طراحی محصول اعمال شود. در این صورت رضایت نهایی کاربران فراهم خواهد شد.
2. خریدار (buyer)
خریداران، تمام تأثیرگذاران و تصمیم گیرندگان در سراسر سازمان مشتری شما می باشند که در فرآیند خرید دخیل هستند. همچنین مهم است که توجه داشته باشید که خریدار لزوماً شخصی نیست که از محصول یا خدمات شما استفاده میکند. در زمینه B2B، خریدار میتواند به عنوان مثال تصمیم گیرندگان سطح C، مدیران یا روسای بخشهای مربوط، مدیران تیم، نمایندگان فناوری اطلاعات، نمایندگان بخش حقوقی یا نمایندگان بخشهای مالی و تدارکات درگیر در فرآیندهای خرید باشند.
برای مثال، یک مدیر یا سرپرست تیم ممکن است بخواهد بداند که آیا محصول شما بهرهوری و کارایی تیم آنها را افزایش میدهد یا خیر. و اگر بله، چقدر؟ اجرای راه حل شما و کارمندان داخلی چقدر آسان خواهد بود؟ بخش مالی بر روی هزینه های مستقیم و غیرمستقیم پیشنهاد شما تمرکز خواهد کرد، تیم اجرایی بر این تمرکز خواهد کرد که چگونه راه حل شما دقیقاً به اهداف سطح بالاتر آنها منفعت می رساند و متخصصان فناوری اطلاعات قطعاً در مورد امنیت فنی و قابلیت اطمینان و همچنین هزینه های پشتیبانی از شما سؤال خواهند کرد.
در نتیجه برای موفقیت در بازار، می بایست خریداران محصول یا خدمت خود را شناسایی کنید. با توجه به تنوع محصولات و خدمات، شناسایی خریداران نیاز به تحقیق و شناخت کامل بازار هدف دارد. در صورت تأیید خریداران، محصول شما مشتریان بالقوه ای پیدا خواهد کرد.
3. مشتری (customer)
مشتری کسی است که برای رفع نیاز خود با پرداخت مبلغ لازم، محصول یا خدمتی را دریافت میکند. برای مثال، فرض کنید فردی برای خرید اسباب بازی برای کودکان خود به یک فروشگاه اسباببازی مراجعه میکند، در این صورت او مشتری خواهد بود و فرزندان او نیز مصرف کننده خواهند بود. در واقع، مشتری نهادی است که هم کاربر و هم خریدار را در بر می گیرد. مثل یک کسب و کار.
مشتریان، کلید موفقیت هر محصولی هستند. به طور کلی سه نوع مشتری وجود دارد که باید برای هر نوع به طور جداگانه برنامهریزی کرد:
- مشتریان سابق
- مشتریان موجود
- مشتریان بالقوه
با تعاریف بالا مشخص میشود که برای موفقیت یک محصول یا خدمت، می بایست پرسونای مشتری، خریدار و مصرف کننده را به درستی و با دقت تعریف کرد. یک اشتباه رایج در مدیریت محصول، انحصار تمرکز بر خریدار است. در حالی که اگر محصولی به درستی توسط کاربرانش پذیرفته نشود، انتظارات خریدار برآورده نخواهد شد، در نتیجه این امر منجر به لغو قراردادها می شود. به عنوان مثال، شرکتی را در نظر بگیرید که نرم افزاری سازمانی خریداری کرده است که دارای ویژگیهای لازم برای رفع تمامی نیازهای آن شرکت است. اگر این نرمافزار دارای تجربه کاربری نامناسب، آموزش وقت گیر و پیچیدگی زیاد باشد، از سوی کارمندان شرکت پس زده خواهد شد. همین مساله باعث میشود شرکت به اهداف خود از خرید نرمافزار نرسد.
چگونه می توان تشخیص داد که یک شخص کاربر است یا خریدار؟
برای طراحی پرسونای کاربر یا خریدار، در ابتدا باید بتوانید آنها را از هم تشخیص دهید و هر یک را جداگانه مورد مطالعه قرار دهید. اگر افراد در سلسله مراتب شرکت بالاتر باشند، معمولاً به این معنی است که آنها یک خریدار هستند. البته این موضوع همیشه درست نیست. خریداران نیز می توانند به عنوان کاربر عمل کنند. به عنوان مثال، در نرم افزارهای مدیریت پروژه، معمول است که خریدار خود از محصول در کنار سایر کاربران نرم افزار استفاده کند.
هنگامی که تمایز کاربر و خریدار واضح نیست، بهتر است از آنها سؤالاتی پرسیده شود:
- چرا آنها به محصول علاقه مند هستند؟
- آنها چگونه قصد دارند آن را در زندگی خود جای دهند؟
- چه مشکلی برای آنها حل می کند؟
- نتیجه نهایی که آنها به دنبال آن هستند چیست؟
پاسخ به این سوالات، اطلاعات خوبی در مورد انگیزه آنها برای استفاده از محصول می دهد. خریداران معمولاً تمایل دارند با استفاده از اصطلاحات سود-هزینه یا صرفهجویی در زمان که برای کسبوکار به همراه خواهد داشت پاسخ دهند. کاربران معمولاً تمایل دارند به این سؤال پاسخ دهند که وقتی از آن استفاده می کنند چگونه کار یا زندگی آنها را آسان تر می کند. با تلاش برای شناسایی افراد مختلفی که در فرآیند پذیرش محصول دخیل هستند، میتوانید نحوه طراحی خود و تصمیماتی را که باید بگیرید تا به بهترین نحو به اهداف و انگیزههای آنها رسیدگی کنید، محدود کنید. این تمایزات را در ذهن داشته باشید و در نظر بگیرید که چگونه طرح های شما برای آن بسیار بهتر خواهد بود!
نتیجه:
در پایان، این به شما بستگی دارد که آیا واقعاً می خواهید از همه نوع پرسونا استفاده کنید. این قطعا به اندازه و نوع شرکت نیز بستگی دارد. در هر صورت استفاده از پرسونای خریدار و کاربر را توصیه شده است. به این معنی که درک نیازهای تصمیم گیرندگان و همچنین درک مسائل کاربران نهایی، پایه و اساس ساخت محصولات ارزشمند واقعی و فروش موثر آنها است.
منبع:
https://shavinpeiries.com/the-user-the-buyer-and-the-customer-explained